ACT voor iedereen
Wist je dat iedereen die dat wil zich ACT-therapeut, ACT-coach, ACT-trainer of ACT-opleider mag noemen – en dat dit ook nog eens geheel in lijn met de waarden van onze internationale moederorganisatie is? Dat komt omdat ACBS elke vorm van ACT-certificering strikt afwijst en bij haar oprichting expliciet ervoor gekozen heeft om ACT als model en methode aan iedereen vrij beschikbaar te stellen.
ACT open source
Deze ‘open source’ benadering heeft ertoe geleid dat er in de afgelopen twintig jaar een ledenrijke, wereldwijde CBS-community van gebruikers en wetenschappers is ontstaan die ACT niet alleen toepassen en onderzoeken, maar ook volgens eigen ideeën en in uiteenlopende toepassingsgebieden steeds verder ontwikkelen. De open source benadering en het anti-certificeringsbeleid maakt ACT tot een grote uitzondering in de wereld van populaire therapiemodellen waarin intellectueel eigenaarschap streng bewaakt wordt en het dragen van titels doorgaans gekoppeld is aan het volgen van vaste (en dure) opleidingstrajecten.
Door geen enkele voorwaarde te verbinden aan het dragen van titels zoals ACT-therapeut, ACT-coach, ACT-trainer, ACT-opleider, etc. bestaat er geen noodzaak om een voorgeschreven opleidingstraject te volgen. Integendeel, iedereen is vrij om te bepalen hoe, door wie en waar we zij haar ACT-vaardigheden wil verwerven. ACBS stelt daarnaast iedereen vrij om anderen in ACT te trainen en zich als ACT-opleider te presenteren. Een erkende opleiding tot ACT-trainer bestaat niet.
Kwaliteit door het peer-reviewed proces
Met deze open source manier om ACT te verspreiden bestaat de kans dat de ACBS de kwaliteit niet kan garanderen van de trainers. Peer review is de manier van de ACBS om deze kwaliteit te waarborgen. Het idee is dat anderen ‘peer-reviewed trainers’ jou gaan beoordelen. Zo weten we of jij aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. Dit is een persoonlijker proces dan een opleiding die je vaak met vele anderen doet. Dit is wat de ACBS erover zegt:
Being listed as a [peer-reviewed ACT-]trainer on the ACBS site is meant as a pragmatic way to help learners find high quality ACT training. The ACT Trainers in this community are committed to training with high fidelity to the model and work from explicit, agreed-upon shared values as they train others in ACT. Anyone is free to do/provide training in ACT without undergoing peer review or joining this training community. This peer review process is a voluntary method trainers choose to undergo because it fits their own professional development goals.
(zie https://contextualscience.org/training_standards)
In de praktijk
Je mag jezelf pas “Peer-reviewed ACT-trainer” noemen nadat je trainers-portfolio positief is beoordeeld. Dit portfolio stel je aan de hand van een uitgebreide vragencatalogus (te downloaden via www.contextualscience.org ) zelf samen. Doel van je portfolio is om de beoordelaars inzicht te geven over welke trainer-competenties je beschikt en via welke weg en activiteiten je je competenties hebt verworven. Daarnaast wordt je gevraagd om je trainersvaardigheden tijdens een van je workshop door twee erkende ACT-trainers te laten beoordelen. Een ander onderdeel omvat het schrijven van twee korte essays, waarmee je je kennis van RFT en het functioneel contextualisme kunt aantonen. Last but not least wordt geacht om in te stemmen dat je je blijft ontwikkelen en je de waarden en gedragscode de peer-reviewde trainers naleeft.
Jacqueline A-Tjak licht het peer-reviewed traject toe in onderstaande video.
Vragen die gesteld worden in het interview met tijdsmarkering
- Wat is praktisch de meerwaarde van dit traject in bene op dit moment? 01:32
- Hoe zinvol/kansrijk is het om voor dit traject te gaan als je geen psycholoog bent of gedragswetenschapper maar wel universitair geschoold bent en ruime ervaring met ACT en training geven hebt? Is een HBO-opleiding voldoende? 03:55
- Wat is de taal waarin je het schrijft of de video’s opneemt? Wie gaat uiteindelijk het portfolio beoordelen? 06:36
- Hoe wordt je ‘goede karakter’ beoordeeld? 10:22
- Is er een format voor het opbouwen van je portfolio? Wat moet er minimaal inzitten? 11:33
- Hoe toon je aan dat je voldoende gelezen hebt? 13:58
- Moet je vooral goed zijn in de ‘klassieke ACT’ of is ‘process based ACT’ ook goed? of beide? 15:48
- Wat is er nodig om aan te tonen dat je voldoende RFT-kennis hebt? 20:16
- Hoe wordt het peer revieuwed trainer traject verder opgevolgd? 21:46
- Hoeveel ervaring heb je nodig? 23:51
- Is er een vaste volgorde waarin je je portfolio moet opbouwen? 25:45
- Hoeveel aandacht heeft de ACBS eigenlijk voor didactische kennis? 26:25
- In hoeverre is men bij de ACBS ook bereid om te leren van nieuwkomers die in andere gebieden nuttige (trainers-)kennis en kunde hebben opgedaan? 29:01
- Zijn er competenties te beschrijven, die we binnen de vereniging
zouden kunnen gebruiken om bij scholingen als vertrekpunt te nemen en op
deze manier te werken aan eenduidigheid in de kwaliteit van het
opleidingsaanbod? 30:19 - Welke persoonlijke ontwikkelingstrajecten zouden een vervanging
kunnen zijn van de huidige door de moeder vereniging opgestelde eisen
voor het Peer-reviewed trainerschap: supervisie-reeksen, leertherapie,
intervisiegroepen? 34:00
Engelstalige links genoemd in interview
- Hoe word je een ACT trainer: https://contextualscience.org/training_standards
- Application form: https://contextualscience.org/training_standards
- Materialen mbt RFT, FC en BA: https://contextualscience.org/training_resources_for_rftfcba_competencies
- Zelf assessment voor therapeuten:
(In het Engels) https://contextualscience.org/act_core_competency_selfassessment_for_clinicians
In het Nederlands Beoordelingsformulier-kerncompetenties.doc – Beoordelingsformulier-kerncompetenties.doc – 72 KB - Lijst met internationale PRT trainers https://contextualscience.org/civicrm/profile?gid=20&reset=1&force=1
Nederlandstalige peer-reviewed ACT-trainers
Op dit moment zijn er wereldwijd 101 peer-reviewde ACT-trainers wereldwijd. In het Nederlandstalig gebied zijn er momenteel drie, Jacqueline A-Tjak (NL), Joris Corthouts (BE) en Lieve Bruyninx (BE). Een aantal andere trainers is met het proces bezig. Belangrijk te weten is dat er in de ACBS-community tal van zeer ervaren trainers zijn die het proces niet hebben doorlopen. De beslissing of men al dan niet het peer-review proces gaat doorlopen is afhankelijk van veel factoren en uiteindelijk hoogst persoonlijk.
Tekst door: Joris Corthouts en Valerie Kiel (2019) en Jacqueline A-Tjak en Jan Steunenberg (2022)
Bovenstaande tekst mag voor eigen gebruik gebruikt worden indien de naam van de auteur(s) en de bron vermeld worden.